KKBI/KKP Lontar Peluru - full
LONTAR PELURU
Pengenalan
Acara lontar peluru adalah satu acara
olahraga iaitu acara padang yang melibatkan dari segi melontar dalam pergerakan
menolak satu bola logam besi berat sejauh yang boleh. Aktiviti melontar peluru
dijadikan sebagai pertandingan bermula pada abad ke-19. Orang Scotland dan
Ireland merupakan golongan pertama yang mencipta lontar peluru berdasarkan
pertandingan melontar batu yang mereka lakukan ketika itu. Walau bagaimanapun
lontar peluru tidak dapat diterima sebagai sukan di kedua-dua negara itu.
Setelah diperkenalkan di Amerika
Syarikat, acara lontar peluru telah mendapat sambutan di beberapa kejohanan
sukan olahraga. Sebagai sebuah negara yang mengambil berat tentang kegiatan
sukan, Amerika Syarikat telah menganggap kegiatan sukan sebagai sangat menarik,
dan akhirnya menjadi acara olahraga yang dipertandingkan.
Lontar peluru merupakan acara yang
memerlukan kekuatan dan kemahiran tertentu bagi menghasilkan jarak yang baik.
Ramai beranggapan lontar peluru boleh dilakukan oleh mereka yang mempunyai
tubuh badan yang besar. Ini satu tanggapan yang salah. Acara lontar peluru
memerlukan peserta yang mempunyai struktur fizikal yang tegap di samping
kecekapan mengimbang badan dengan baik untuk memastikan jarak yang maksimum.
FIZIKAL PELURU
Peluru diperbuat daripada besi,
tembaga atau logam lain yang tidak kurang lembutnya. Bentuknya mesti bulat dan
mempunyai permukaan yang licin. Saiz dan berat peluru berbeza-beza mengikut
peringkat peserta dan jenis pertandingan. Berat peluru bagi peserta lelaki
ialah 7.26 kg manakala berat untuk peserta wanita ialah 4 kg. Berat peluru
untuk peringkat sekolah pula bergantung pada umur mereka. Perbezaan berat ini
adalah perlu bagi memudahkan lontaran mengikut keupayaan seseorang peserta
berdasarkan peringkat umur mereka.
Ukuran diameter peluru untuk peserta
lelaki ialah 110 hingga 130 mm, manakala untuk peserta perempuan ialah 95
hingga 110 mm. Dari sini, bermulalah sejarah baru bagi acara lontar peluru.
Pada ketika ini, peluru diperbuat daripada besi seberat 16 paun.
KAWASAN
LONTARAN
Beberapa peraturan yang berkaitan
dengan kawasan lontaran telah dicipta. Pada mulanya kawasan lontaran berbentuk
segi empat sama dengan ukuran 7 kaki x 7 kaki. Dengan ini, acara lontar peluru
telah diperkenalkan ke negara-negara lain seperti Greek. Acara ini telah
diterima untuk dipertandingkan di Sukan Olimpik moden tahun1896.
Malah bentuk kawasan lontaran ini terus
digunakan untuk Sukan Olimpik pada tahun 1900 dan 1904. Pada tahun1909, bentuk
kawasan telah ditukar kepada bentuk bulatan yang berdiameter 7 kaki, dengan
bahagian hadapan tempat melakukan lontaran diletakkan papan yang seakan-akan
penanda, yang terdapat pada kawasan lontaran seperti yang diguna pakai
sekarang. Namun begitu, tiada peraturan yang tetap berhubung teknik melontar
peluru.
Kawasan lontaran peluru disediakan khas
bagi membolehkan setiap peserta acara ini melakukan lontaran. Kawasan ini berbentuk bulat dan dipagari oleh garisan
sekelilingnya setebal lima sentimeter. Saiz bulatan ini ialah 2.135 meter pada
diameternya yang diukur dari sebelah luar garisan. Pada bahagian hadapan
bulatan lontaran ini dipasangkan papan penahan untuk menentukan sama ada kaki
peserta menyentuh ataupun melepasi papan penahan yang mengakibatkan lontarannya
akan dibatalkan.
Pada bahagian tengah bulatan lontaran
disediakan satu garisan lurus yang merentangi dan membahagikan bultan ini
kepada dua bahagian selari dengan kawasan pendaratan peluru dihadapannya.
Peserta hendaklah membuat lontaran dari dalam bulatan ini tanpa memijak garisan
yang mengelilingi bulatan ini.
KAWASAN
PENDARATAN
Satu kawasan khas hendaklah disediakan
bagi membolehkan peluru yang dilontar mendarat atau dijatuhkan. Kawasan ini
hendaklah bebas daripada sebarang gangguan. Kawasan ini dirintangi oleh dua
garisan lurus yang ditandakan pada sudut 40°
pada tengah bulatan lontaran. Panjang kedua-dua garisan ini tetap iaitu
bergantung kepada peringkat pertandingan yang diadakan serta peserta yang
mengambil bahagian.
Setiap lontaran yang dibuat oleh
peserta hendaklah mendarat atau terjatuh di dalam kawasan tersebut. Sekiranya,
peluru terjatuh di luar kawasan atau di atas garisan yang memagarinya, maka
lontaran itu dianggap batal. Oleh itu peserta hendaklah memastikan supaya
setiap lontaran yang dibuat akan mendarat di dalam kawasan yang dikhaskan.
PITA
PENGUKUR
Lontaran
yang dibuat oleh peserta perlulah diukur bagi menetukan jarak yang dilakukan.
Bagi menetukan jarak tersebut, ianya perlu diukur sebaik selepas sesuatu
lontaran. Ianya bermula dari tempat peluru mendarat hinggalah ke bahagian
tengah bulatan lontaran. Bagaimanapun, bacaan jarak hanya dikira setakat
bahagian dalam papan penanda pada bulatan tersebut. Peserta yang mencapai jarak
yang paling jauh menerusi lontaran yang sah dikira pemenang
CARA
MENGUKUR JARAK LONTARAN
Jarak lontaran diukur dari kesan
peluru di kawasan mendarat sehingga ke bahagian dalam penahan atau garis
bulatan. Hujung pita ukur ditempatkan pada bahagian kesan peluru yang paling
dekat dengan bulatan. Hujung pita ukur ditempatkan pada bahagian kesan peluru
yang paling dekat dengan bulatan lontaran. Pita ukur ditarik sehingga di tengah
bulatan. Bacaan pita yang bertemu dengan bahagian dalam penahan akan
menunjukkan bacaan lontaran.
PERATURAN
DAN PERTANDINGAN
Akhirnya, pada tahun 1950-an, seorang
atlet lontar peluru telah menonjol dalam acara ini. Beliau ialah Perry O’ Brien
dari Amerika Syarikat. Beliau telah mencipta teknik lontaran baru, yang
akhirnya dijadikan teknik lontaran yang diterima dan kekal sehingga hari ini.
Atlet lontar peluru haruslah mampu
mengenal pasti dan mengaplikasi tekinik dan gaya lontaran yang baik, melalui
latihan ansur maju dan kaedah yang bersistematik bagi menempa sesuatu jarak
lontaran yang cemerlang dan terbaik. Namun begitu, acara lontar peluru ini
dapat menyebabkan bahaya jika kita tidak berhati-hati sebelum, semasa dan
selepas melakukan aktiviti.
Persediaan atlet, kekuatan tubuh badan
dan anggota lain terutama tangan, pinggang dan kaki memainkan peranan utama.
Ini bermakna persediaan fizikal dan mental adalah menjadi agenda utama untuk
menjamin keselamatan diri atlet itu sendiri.
Kedua, perlakuan yang sempurna semasa
melakukan aktiviti melontar, iaitu sebelum, semasa dan selepas. Fasa perlakuan
berkait rapat dengan koordinasi pelontar, yang mana perlakuan yang licin dan
sempurna akan banyak membantu atau mencipta sesuatu kejayaan.
Yanina Korolcik dari Belarus memenangi
pingat emas selepas melakukan lontaran 20.56 meter dalam acara lontar peluru
wanita di Sukan Olimpik Sydney tahun 2000.
FASA
PERGERAKAN MELONTAR PELURU
Fasa-fasa
peluru peringkat pergerakan melontar peluru biasanya terdiri daripada:
1) Pegangan
peluru
2) Lakuan
sedia
3) Lungsuran
4) Kilasan
badan
5) Lontaran
6) Pulihan
PEGANGAN
PELURU
Teknik
asas memegang peluru secara umumnya boleh dibahagikan kepada dua iaitu:
i.
Teknik memegang peluru dengan tiga jari
Peluru
disokong di pangkal ketiga-tiga jari tengah dan ibu jari. Jari kelingking
dibengkokkan di sisi peluru.
ii.
Teknik memegang peluru dengan lima jari
Kelima-lima
jari digunakan. Ibu jari dan jari kelinking mengimbangi kedudukan peluru.
Teknik disyorkan untuk para pelajar sekolah rendah.
Para
peserta tidak boleh memegang peluru di tapak tangan. Ini merupakan satu
kesalahan biasa yang dibuat oleh kebanyakkan peserta yang baru belajar melontar
peluru.
TEKNIK
MELONTAR PELURU
Teknik
atau gaya melontar peluru yang biasa diamalkan ialah:
a) Gaya
berdiri dan melontar (tanpa lungsuran)
b) Gaya
melungsur selangkah
c) Gaya
Parry O’ Brien
a) Gaya Berdiri dan Melontar (tanpa
lungsuran)
Lakuan sedia
Peserta
berdiri di bahagian hadapan bulatan dengan bahu kirinya menghala kea rah
lontaran. Setelah menempatkan peluru di bahagian yang sesuai (lebih
kurang dibawah telinga),peserta hendaklah
merendahkan badan dengan membengkokkan kaki kanannya yang terletak hampir
dengan garis pusat bulatan. Berat badan peserta hendaklah dipindahkan ke kaki
belakang.
Kilasan
badan
Ianya
dimulakan dengan bahu tangan bebas digerakkan ke hadapan. Kemudian diikuti
dengan bahagian pinggul kanan bergerak ke hadapan dan ke atas. Serentak dengan
kesemua pergerakan ini tangan harus mula menolak peluru.
Lontaran
Tolakan
peluru diteruskan dengan kaki belakang (kaki
kanan) diluruskan sambil menekan ke atas tanah
sehingga badan menjadi terangkat. Peluru pun dilontar keluar dari tangan menuju
ke hadapan dank e atas. Tangan pelontar mengakhiri pergerakan ini dalam keadaan
lurus. Mata pelontar pula mengikuti pergerakan peluru sehingga peluru itu
mendarat.
Pulihan
Dalam
gaya berdiri ini pelontar tidak melakukan lungsuran dan pergerakan badan pula
tidak begitu kuat. Oleh itu fasa pulihan tidak ditegaskan dalam gaya ini.
b) Gaya Melungsur Selangkah
Lakuan sedia
Pelontar
berdiri di bahagian belakang bulatan dengan membelakangkan kawasan lontaran.
Selepas menempatkan peluru di ntempat yang sepatutnya, bongkokkan badan dengan
membengkokkan kaki kanan. Kaki kiri dibiarkan dalam keadaan selesa (bengkok
dan mencecah bahagian tengah bulatan dengan hujung kaki).Tangan
bebas berperanan untuk mengimbangi kedudukan badan dan ia diletakkan di hadapan
badan pelontar dengan sikunya dibengkokkan sedikit.
Lungsuran
Daripada
lakuan sedia menolak dengan kaki kiri supaya kaki kanan pelontar dapat membuat
lungsuran ke bahagian tengah bulatan. Lungsuran ini dilakukan secara pantas dan
licin. Berat badan pelontar mestilah masih berada di atas kaki kanan, manakala
bahagian badan pula terus dibiarkan membongkok (jangan
tegakkan badan semasa melungsur). Kaki kiri pelontar
pula diletakkan di hadapan bulatan.
Kilasan
badan
Sebaik
sahaja kaki kanan bertapak semula dan proses lungsuran itu tamat, pinggul kanan
dipusing ke kiri dan ke atas serantak dengan kilasan badan. Bahu dan tangan
kanan (yang memegang peluru)
masih menghala ke belakang.
Lontaran
Apabila
kilasan badan itu selesai (badan menghadap ke
arah lontaran), kaki yang melungsur (kaki
kanan yang di belakang) menolak dengan kuat
sehingga badan terangkat dan melentik. Pergerakan ini hendaklah disusuli dengan
pergerakan menolak peluru yang bermula dengan menggunakan bahagian bahu diikuti
pula dengan tangan yang memegang peluru. Tangan mengikut peluru sejauh yang
boleh dan kaki mestilah digunakan untuk menahan dengan kuat. Kedua-dua belah
kaki mesti bersentuhan dengan tanah semasa peluru dilontar.
Pulihan
Sebagai
langkah mengelakkan pelontar daripada kehilangan keimbangan dan terjatuh di
kawasan hadapan selepas melepaskan peluru, pergerakan pulihan hendaklah
dilakukan jika perlu. Pergerakan ini merupakan sebahagian daripada pergerakan
ikut lajak. Langkah pulihan ini dilakukan
dengan membawa kaki kanan ke hadapan bulatan (belakang
papan penahan) dan pada masa yang sama
kaki kiri digerakkan ke belakang secara tergantung untuk membantu imbangan
badan.
c) Gaya Parry O’ Brien
Beliau
ialah seorang ahli sukan Amerika yang termuka pada tahun 50-an. Pada tahun 1956,
dengan gaya mulaan yang membelakangkan kawasan lontaran, beliau telahmenjadi
pelontar pertama yang mencipta rekod dunia dengan lontaran melebihi 18 meter
jaraknya. Teknik lontaran ini masih popular hingga ke hari ini. Di samping
sumbangannya daripada segi teknik melontar, Parry O’ Brien jhuga telah membuktikan kepada semua ahli
sukan tentang betapa pentingnya latihan bebanan bagi acara melontar peluru.
Lakuan
sedia
Sama
seperti dalam gaya melungsur selangkah, pelontar berdiri membelangkan arah
lontaran. Kaki bebas diangkat ke atas sambil bahagian badan dibongkokkan ke
hadapan sehingga selari dengan tanah.
Lungsuran
Sebaik
sahaja badan condong ke hadapan dan berat badan dirasa di atas kaki kanan,
pergerakan melungsur dilakukan. Lungsuran ini dibuat dengan kaki kanan
dijengketkan (lutut dibiarkan bengkok) ke
belakang. Serentak dengan pergerakan ini, kaki kiri ditendang ke bahagian
hadapan bulatan. Badan pelontar ketika ini masih di dalam keadaan condong.
Kilasan
badan
Pada
akhir pergerakan lungsuran dan apabila kaki bebas (kaki
kiri) telah bertapak di belakang papan penahan,
badan pun mula mengilas ke atas dan ke hadapan (teknik
mengilas badan adalah hampir sama dengan teknik yang diterangkan dalam gaya
melungsur selangkah sebelum ini). Butiran yang
penting ditegaskan ialah lungsuran dan kilasan badan hendaklah dilakukan
sebagai satu pergerakan yang terus-menerus supaya tidak menjejaskan pengumpulan
daya untuk membuat lontaran.
Lontaran,
ikut lajak dan pulihan
Gaya
ini sama dan boleh rujuk kepada lontaran dan pulihan dalam gaya melungsur
selangkah. Sebenarnya teknik kesemua fasa ini adalah hampir sama.
d) Teknik lontaran sisi
Peserta
boleh menggunakan teknik sisi badan ini sama ada dari sisi atau sisi kiri.
Peserta perlu berdiri secara mengereng, dengan mana-mana sisi badannya
menghadap ke kawasan pendaratan lontaran. Ini bermakna bahagian hadapan peserta
mengarah pada sudut 90° bulatan lontaran.
Teknik lontaran ini adalah seperti berikut :
I.
Peserta berdiri sedia sambil memegang peluru
di dalam bulatan lontaran yang disediakan.
II.
Berdiri dengan kedudukan kaki selangkah ke
belakang daripada garisan tengah bulatan lontaran. Dalam pada itu peserta
hendaklah menentukan kedudukan peluru selesa pada tangannya.
III.
Meletakkan kaki kiri pada tanah dan
memusingkan sedikit bahunya ke hadapan
IV.
Meluruskan kaki dan bersedia untuk melakukan
lontaran.
V.
Peserta memusingkan tapak kaki kanan sambil
mengangkatkan tumitnya dan diikuti dengan tolakan peluru keluar melepasi
pegangannya.
VI.
Mengawal badan dan kakinya selepas melakukan
lontaran supaya tidak menyentuh garisan atau papan penanda, sambil memerhatikan
pendaratan peluru.
VII.
Peserta meninggalkan bulatan lontaran melalui
bahagian belakangnya.
e) Teknik membelakangi kawasan lontaran
Teknik
lontaran secara membelakangi kawsan lontaran atau kawasan pendaratan merupakan
peringkat yang lebih maju dan biasanya dilakukan oleh peserta yang
berpengalaman. Jurulatih biasanya tidak mengalakkan peserta baru menggunakan
teknik lontaran ini kecuali mereka sudah benar-benar mahir dalam melakukannya.
Langkah-langkah yang boleh diambil oleh peserta dalam menggunakan teknik
lontaran cara ini :
I.
Bersedia dengan memegang peluru di dalam
bulatan lontaran
II.
Memulakan pergerakan dengan membelakangi arah
lontaran, sambil membengkokkan badan dan lutut kanan serta meluruskan kaki kiri
ke belakang.
III.
Mengangkat kaki kanannya sedikit untuk
mendapatkan keseimbangan.
IV.
Menurunkan kaki berhampiran dengan papan
penanda dalam bulatan lontaran, sambil tangan yang tidak memegang peluru menyokong
dan mengawal pergerakan dan keseimbangan.
V.
Kemudian memusingkan bahu dan pinggang ke
arah lontaran.
VI.
Peserta menolak pelur keluar sekuat mungkin
dan tangan yang bebas terus mengawal.
VII.
Mendapatkan kembali keseimbangan badan dan
memerhatikan peluru mendarat
VIII. Peserta
meninggalkan bulatan lontaran menerusi belakangnya untuk membolehkan pegawai
mengukur jarak yang dicapai.
LAKUAN
MENGIMBANG SEMULA
Setelah
peluru dilepaskan, kaki kanan melangkah pendek ke depan dan kaki kiri diayun ke
belakang untuk menahan agar badan tidak terjerumus ke luar lingkaran.
ASPEK
PENTING DALAM LONTAR PELURU
I.
Cara memegang dan menempatkan peluru pada
bahu harus dilakukan dengan betul sebelum gerakan ke belakang dimulakan.
II.
Gerakan berjingkit (shift) ke
belakang jangan dilakukan terlalu tuinggi - iaitu lakukan seberapa rendah yang
boleh.
III.
Semasa gerakan meluncur ke belakang dilakukan
peluru hendaklah berada di bahu dan siku tangan sentiasa di belakang peluru.
Sebelum peluru lepas daripada bahu pandangan hendaklah ditumpukan ke arah sudut
lontaran.
CARA
MENGUKUR JARAK LONTARAN
Jarak
lontaran peluru boleh diukur daripada kesan peluru di kawasan mendarat sehingga
ke bahagian dalam papan penahan atau garis bulatan. Pangkal pita ukur
ditempatkan pada bahagian kesan peluru yang lebih dekat dengan bulatan
melontar. Tarik pita ukur secara lurus sehingga sampai ditandaan di
tengah-tengah bulatan melontar. Bahagian pita ukur yang bertemu dengan bahagian
dalam papan penahan akan menunjukkan jarak lontaran itu.
PRINSIP
UMUM LONTAR PELURU
Beberapa
prinsip asas acara ini yang harus terdapat pada setiap peserta iaitu :
1) Peserta
mestilah seorang yang sanggup mengikut latihan yang dianjurkan dengan penuh
semangat serta ingin mencapai kejayaan.
2) Peserta
hendaklah mempunyai matlamat tertentu dengan melibatkan diri dalam acara ini
sama ada matlamat dirinya atau pasukannya.
3) Peserta
hendaklah mempunyai bentuk serta ciri-ciri pelontar pelurusupaya penglibatannya
memberikan keberkesanan.
4) Peserta
hendaklah seorang yang mengambil bahagian dengan mematuhi setiap peraturan yang
berkaitan dengannya, serta mempunyai semangat kesukanan tulen.
5) Peserta
hendaklah bersedia ketika mengambil bahagian dalam sesuatu pertandingan sama
ada daripada segi fizikal, kemahiran dan mentalnya.
KESIMPULAN
Acara lontar peluru ini memerlukan
kemahiran yang khusus jika seseorang
individu itu ingin melibatkan diri dalam bidang sukan ini. Sebagai acara
pertandingan, lontar peluru lebih sesuai bagi para pelajar sekolah menengah.
Walau bagimanapun, asas melontar peluru seperti acara-acara olahraga yang lain,
boleh juga diperkenalkan kepada para pelajar sekolah rendah. Cara pengajaran
dan latihan hendaklah disesuaikan dengan kemampuan kumpulan pelajar yang
diajar.
LAMPIRAN
Comments
Post a Comment